PERİYODİK KONTROL NEDİR ?
Periyodik kontrol: İş ekipmanlarının, "İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ" nde öngörülen aralıklarda ve belirtilen yöntemlere uygun olarak, yetkili kişilerce yapılan muayene, deney ve test faaliyetlerini ifade etmektedir.
İş ekipmanının güvenliğinin kurulma ve montaj şartlarına bağlı olduğu durumlarda, ekipmanın kurulmasından sonra ve ilk defa kullanılmadan önce ve her yer değişikliğinde ekipmanın, periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler tarafından kontrolü yapılır, doğru kurulduğu ve güvenli şekilde çalıştığını gösteren belge düzenlenir.
Periyodik kontrole tabi işekipmanları
2.1. Basınçlıkap ve tesisatlar
2.1.1. Basınçlıkaplarda temel prensip olarak hidrostatik test yapılmasıesastır. Bu testler, standartlarda aksi belirtilmediği sürece işletme basıncının 1,5 katıile ve bir yılıaşmayan sürelerle yapılır. Ancak işekipmanınınözelliği ve işletmeden kaynaklanan zorunluşartlar gereğince hidrostatik test yapma imkânıolmayan basınçlıkaplarda hidrostatik test yerine standartlarda belirtilen tahribatsız muayene yöntemleri de uygulanabilir. Bu durumda, düzenlenecek periyodik kontrol raporlarında bu husus gerekçesi ile birlikte belirtilir.
2.1.2. Basınçlıkap ve tesisatların periyodik kontrolleri,22/1/2007tarihli ve 26411 sayılıResmîGazete’de yayımlanan BasınçlıEkipmanlar Yönetmeliği, 31/12/2012 tarihli ve 28514 sayılıResmîGazete’de yayımlanan Taşınabilir BasınçlıEkipmanlar Yönetmeliği ve 30/12/2006 tarihli ve 26392 sayılıResmîGazete’de yayımlanan Basit BasınçlıKaplar Yönetmeliğinde yer alan ve bu Yönetmelik hükümlerine aykırıolmayan hususlar saklıkalmak kaydıyla ilgili standartlarda belirtilen kriterlere göre yapılır.
2.1.3. Basınçlıkap ve tesisatların periyodik kontrolleri, makine mühendisleri ve makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır. Söz konusu periyodik kontrollerin tahribatsız muayene yöntemleri ile yapılmasıdurumunda, bu kontroller sadece TS EN 473 standardına göre eğitim almışmühendisler ve aynıeğitimi almıştekniker veya yüksek teknikerler tarafından yapılabilir.
2.1.4. Madde 2.1.1.’de belirtilenkriterlersaklıkalmak kaydıile bir kısım basınçlıkap ve tesisatın periyodik kontrol süreleri ile kontrol kriterleri Tablo: 1’de belirtilmiştir.
| EKİPMAN ADI | KONTROL PERİYODU (Azami Süre) (İlgili standardın ön-gördüğü süreler saklı kalmak koşulu ile) | PERİYODİK KONTROL KRİTERLERİ (İlgili standartlar aşağıda belirtilmiştir.)** | |
| Buhar kazanları | Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl | TS 2025 ve TS EN 13445-5 standartlarında belirtilenkriterlereuygun olarak yapılır. | |
| Kalorifer kazanları | Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl | TS EN 12952-6 standardında belirtilenkriterlereuygun olarak yapılır. | |
| Taşınabilir gaz tüpleri (Dikişli, dikişsiz)
| Standartlarda süre belirtilmemişse 3Yıl | TS EN 1802,TS EN 1803, TS EN 1968, TS EN 13322, TS EN 14876, TS EN ISO 9809 ve TS EN ISO 16148 standartlarında belirtilenkriterlereuygun olarak yapılır. | |
| Taşınabilir asetilen tüpleri | TS EN 12863 standardında belirtilen sürelerde | TS EN 12863 standardında belirtilenkriterlereuygun olarak yapılır. | |
| Manifoldluasetilen tüp demetleri | Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl | TS EN 12755 ve TS EN 13720 standartlarında belirtilenkriterlereuygun olarak yapılır. | |
| Manifoldlutüp demetleri | Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl | TS EN 13385 ve TS EN 13769 standartlarında belirtilenkriterlereuygun olarak yapılır. | |
| Sıvılaştırılmış gaz tankları (LPG,ve benzeri) (yerüstü)(1) | 10 Yıl | TS 55, TS 1445, TS 1446,TSEN12817 ve TS EN 12819standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarakyapılır. | |
| Sıvılaştırılmış gaz tankları (LPG,ve benzeri) (yer altı)(1) | 10 Yıl | TSEN12817, TS EN 12819 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarakyapılır. | |
| Kullanımdaki LPG tüpleri | Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl | TS EN 1440:2008+A1:2012, TS EN 14767, TS EN 14795, TS EN 14914 standartlarında belirtilenkriterlereuygun olarak yapılır.
| |
| Basınçlı hava tankları(2), (3) | Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl | TS 1203 EN 286-1, TS EN 1012-1:2010, TS EN 13445-5 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. | |
| Kriyojeniktanklar | TS EN:13458 – 3 standardında belirtilen sürelerde. | TS EN 1251-3, TS EN:13458 – 3, TS EN 13530-3 ve TS EN 14197-3, standartlarında belirtilenkriterlereuygun olarak yapılır.
| |
| Tehlikeli sıvıların(4)bulunduğu tank ve depolar | 10 Yıl(5) | API 620,API 650, API 653, API 2610 standartlarda belirtilenkriterlereuygun olarak yapılır. | |
| (1)LPG tanklarında bulunan emniyetvalfleriise 5 yılda bir kontrol ve teste tabi tutulur. (2)Seyyar veya sabit kompresör hava tankları ile basınçlı hava ihtiva eden her türlü kap ve bunların sabit donanımı. (3)Kademeli sıkıştırma yapankompresörlerin her kademesinde hidrostatik basınç deneyi, basınçlı hava tankları ile bunların sabit donanımlarının, o kademede müsaade edilen en yüksek basıncının 1,5 katı ile yapılır. (4)Tehlikeli sıvılar: aşındırıcı veya sağlığa zararlı sıvılardır. (5)Tahribatsız muayene yöntemleri kullanılır. | |||
| (*)Periyodik kontrol süreleri API 510 standardı esas alınarak belirlenen basınçlıekipmanlarda; basınçlı ekipmandaki içerik (basınç ve benzeri) kayıpları ile korozyon gibi nedenlerle meydana gelen bozulmalar dikkate alınarak yapılan risk değerlendirmesi ve yönetimi çerçevesinde belirlenen periyodik kontrol süreleri, ekipmanın kalan ömrünün yarısını ve her halükarda beş yılı aşmaması gerekir. (**)Periyodik kontrolkriteriiçin referans olarak tabloda belirtilen standartlar örnek olarak verilmiş olup burada belirtilmeyen ya da Yönetmeliğin yayımı tarihinden sonra yayımlanan konuyla ilgili standartların da dikkate alınması gerekir. | |||
2.2. Kaldırma ve iletmeekipmanları
2.2.1. Standartlarda aksi belirtilmediği sürece, kaldırma ve iletmeekipmanları, beyan edilen yükün en az 1,25 katını, etkili ve güvenli birşekilde kaldıracak ve askıda tutabilecek güçte olur ve bunların bu yüke dayanıklıve yeterli yük frenleri bulunur.
2.2.2. Kaldırma ve iletmeekipmanlarınınperiyodik kontrolleri, makine mühendisleri ve makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır. Söz konusu periyodik kontrollerin tahribatsız muayene yöntemleri ile yapılmasıdurumunda, bu kontroller sadece TS EN 473 standardına göre eğitim almışmühendisler ve aynıeğitimi almıştekniker veya yüksek teknikerler tarafından yapılabilir.
2.2.3. Madde 2.1.1.’de belirtilenkriterlersaklıkalmak kaydıile bir kısım kaldırma ve iletme ekipmanının periyodik kontrol kriterleri ve kontrol süreleri Tablo: 2’de belirtilmiştir.
| EKİPMAN ADI | KONTROL PERİYODU (Azami Süre) (İlgili standardın ön-gördüğü süreler saklı kalmak koşulu ile) | PERİYODİK KONTROL KRİTERLERİ (İlgili standartlar aşağıda belirtilmiştir.)** |
| Kaldırma ve/veya iletme araçları(1), (2),(3) | Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl | TS 10116, TS EN 280 + A2, TS EN 818-6 + A1, TS EN 1495 + A2, TS EN 1709, TS EN 12079-3, TS EN 12927-7, TS EN 13157+A1, TS EN ISO 13534, TS ISO 789-2, TS ISO 3056, TS ISO 4309, TS ISO 7592, TS ISO 9927-1, TS ISO 11662-1, TS ISO 12480-1, TS ISO 12482 – 1,FEM9.751,FEM9.752,FEM9.755 ve FEM9.756 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
| Asansör (İnsan ve Yük Taşıyan)(4) | Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl | 31/1/2007tarihli ve 26420 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör Yönetmeliği ile 18/11/2008 tarihli ve 27058 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği’nde yer alan hususlar saklı kalmak kaydıyla TS EN 81–3, TS EN 13015, TS ISO 9386-1 ve TS ISO 9386-2, standartlarında belirtilen kriterlere göre yapılır. |
| Yürüyen merdiven ve yürüyen bant | Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl | TS EN 13015 standardında belirtilen şartlar kapsamında yapılır. |
| İstif Makinesi (forklift,transpalet, lift) | Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl | TS 10689, TS EN 1757-2, TS ISO 5057, TS 10201 ISO 3184, TS ISO 6055, TS ISO 1074 ve FEM 4.004 standartlarında belirtilenkriterlereuygun olarak yapılır. |
| Yapı İskeleleri(5),(6) | Standartlarda süre belirtilmemişse 6 Ay | TS EN 1495 + A2, TS EN 1808 ve TS EN 12811-3 standartlarında belirtilenkriterlereuygun olarak ve EK- II’nin4 üncü maddesinde belirtilen hususlar dikkate alınarak yapılır. |
| (1)Vinçlerin periyodik kontrollerinde yapılacak olan statik deneyde deney yükü, beyan edilen yükünen az 1,25 katı, dinamik deneyde ise en az 1,1 katı olması gerekir. (2)Mobil kaldırmaekipmanlarınındışında kalan kaldırma ekipmanları için kararlılık deneyi ise gerek görüldüğünde ilgili standartlarda belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. (3)Kapasitesinin altında kullanılacak kaldırma araçlarında beyan edilen kaldırılacak azami yük görünecek şekilde işaretlenir. Beyan edilen yükün üstünde bir ağırlığın kaldırılmasının söz konusu olduğu durumlarda kaldırma aracı kaldırılacak yükün miktarı esas alınarak yukarıda belirtilenkriterlerçerçevesinde teste tabi tutulmadan kullanılamaz. (Beyan yükü; kaldırma aracında işveren tarafından beyan edilen kaldırılacak maksimum ağırlıktır.) (4)Elektronik kumanda sistemi ile donatılmış kaldırma ve iletmeekipmanınınperiyodik kontrolünde makine ve elektrik ile ilgili branşlarda periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler birlikte görev alır. (5)İskelelerin periyodik kontrolleri mühendislik ve mimarlık fakültelerinden inşaat ve makine mühendisliği ile mimarlık bölümü mezunları makine ve inşaat teknikeri veya yüksek teknikerleri, gemi inşası işlerinde ise gemi inşaatı mühendisi tarafından yapılır.
(6)İskeleler, üzerlerinde taşıyabileceği azami yük görünecek şekilde işaretlenir. | ||
| (**)Periyodik kontrolkriteriiçin referans olarak tabloda belirtilen standartlar örnek olarak verilmiş olup burada belirtilmeyen ya da Yönetmeliğin yayımı tarihinden sonra yayımlanan konuyla ilgili standartların da dikkate alınması gerekir. | ||
2.3. Tesisatlar
2.3.1.İlgili standartlarda aksi belirtilmediği sürece, tesisatların periyodik kontrolleri yılda bir yapılır.
2.3.2. Elektrik tesisatı, topraklama tesisatı, paratoner tesisatıile akümülatör ve transformatör ve benzeri elektrik ile ilgili tesisatın periyodik kontrolleri elektrik mühendisleri, elektrik tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır.
2.3.3. Elektrik dışında kalan diğer tesisatın periyodik kontrolleri makine mühendisleri, makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır.
2.3.4. Madde 2.1.1.’de belirtilenkriterlersaklıkalmak kaydıile bir kısım tesisatın periyodik kontrol kriterleri ve kontrol süreleri Tablo: 3’te belirtilmiştir.
| EKİPMAN ADI | KONTROL PERİYODU (Azami Süre) (İlgili standardın ön-gördüğü süreler saklı kalmak koşulu ile) | PERİYODİK KONTROL KRİTERLERİ (İlgili standartlar aşağıda belirtilmiştir.)** |
| Elektrik Tesisatı, Topraklama Tesisatı, Paratoner | Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl | 21/8/2001tarihli ve 24500 sayılı Resmî Gazete’de Yayınlanan Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği, 30/11/2000 tarihli ve 24246 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ve 4/11/1984 tarihli ve 18565 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ile TS EN 60079 standardında belirtilen hususlara göre yapılır. |
| Akümülatör, Transformatör | 1 Yıl | İmalatçının belirleyeceği şartlar kapsamında yapılır. |
| Yangın Tesisatı ve Hortumlar, Motopomplar, Boru Tesisatı | Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl
| Projede belirtilenkriterlereuygun olup olmadığının belirlenmesine yönelik olarak yapılır. Ayrıca TS 9811, TS EN 671-3, TS EN 12416-1 + A2, TS EN 12416-2 + A1, TS EN 12845 + A2 standartlarında belirtilenkriterlereuygun olarak yapılır. |
| Yangın Söndürme cihazı | TS ISO 11602-2 standardında belirtilen sürelerde | TS ISO 11602-2 standardında belirtilenkriterlereuygun olarak yapılır. |
| Havalandırma ve Klima Tesisatı | 1 Yıl | Projede belirtilenkriterlereuygun olup olmadığının belirlenmesine yönelik olarak yapılır. |
| (**)Periyodik kontrolkriteriiçin referans olarak tabloda belirtilen standartlar örnek olarak verilmiş olup burada belirtilmeyen ya da Yönetmeliğin yayımı tarihinden sonra yayımlanan konuyla ilgili standartların da dikkate alınması gerekir. | ||
nbsp;
2.4. Tezgâhlar
2.4.1. Makine ve tezgâhların periyodik kontrolleri EK-III, madde1.4.’teyer alan hususlara uygun olarak yapılır.
2.4.2. Makine ve tezgâhların periyodik kontrolleri, makine mühendisleri, makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır.
2.4.3. Elektronik kumanda sistemi ile donatılmışmakine ve tezgâhların periyodik kontrolü; makine veyamekatronikmühendisi ile elektrik mühendisleri ve/veya bunların teknikerleri tarafından birlikte yapılır.